سال گذشته بیت کوین توانست جزو ۱۰ دارایی برتر دنیا قرار بگیرد و بسیاری پیش‌بینی می‌کنند که در سال‌های آینده به صدر این لیست برسد. هم اکنون طلا ارزشمندترین دارایی جهان محسوب می‌شود اما روند افزایش قیمت و خرید و فروش بیت کوین هر روز بیش از پیش جایگاه طلا را تهدید می‌کند.
بیت کوین هم اکنون یکی از بهترین دارایی‌های و مطمئن‌ترین سرمایه‌های جهان محسوب می‌شود. با وجود تمام چالش‌ها، افت و خیزها، ابهامات و شایعات مختلف، بیت کوین توانست بر همه مشکلات غلبه کند و حالا نه فقط پادشاه ارزهای دیجیتال، بلکه یک راه تبادل مالی در سرتاسر جهان محسوب شود. آن قدر بیت کوین گسترش یافت تا رمزارزهای دیگر نیز فضا برای خودنمایی پیدا کردند و امروز شاهد صدها رمزارز مختلف هستیم که حجم خرید و فروش روزانه آن‌ها بسیار چشمگیر است.
خرید و فروش بیت کوین نیز هر روز بیشتر از روز قبل می‌شود و به واسطه پیشرفت‌های دنیای بلاکچین، در عرض چند ثانیه می‌توان در صرافی نسبت به خرید و فروش بیت کوین اقدام کرد. این پیشرفت خارق‌العاده باعث شده تا کارشناسان اقتصادی آینده بسیار روشن‌تری را برای بیت کوین متصور شوند. به نظر آن‌ها هنوز سال‌های شکوفایی و تسلط بیت کوین بر نظام اقتصادی جهان فرا نرسیده است و در آینده شاهد سلطه بی چون و چرای بیت کوین بر اقتصاد جهانی خواهیم بود.
در این مقاله می‌خواهیم با مطالعه ویژگی‌ها، شباهت‌ها و تفاوت‌های طلا و بیت کوین احتمال نزدیک شدن BTC به طلا و کسب جایگاه مهمترین دارایی جهانی را بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
مقایسه بازار طلا با بازار رمزارزها
طلا یک سرمایه عمومی محسوب می‌شود و برای سپرده‌گذاری بلندمدت بسیار مطمئن به نظر می‌رسد. این دارایی جایگاه تثبیت شده‌ای در بین تمام جوامع دارد. از همین جهت رشد طلا در تو دو سال گذشته پیوسته اما مداوم بوده است. در طرف مقابل رمزارزها به مخصوصا بیت کوین دائما در حال نوسان هستند. خرید و فروش بیت کوین هر روز در حجم بسیار زیادی انجام می‌شود و نوسان‌های مختلف گاهی باعث سودهای مالی یا ضررهای سنگین می‌شود. از همین رو در بازه‌هایی از زمان که بازار رمزارزها روند نزولی دارد، سرمایه گذاران ترجیح می‌دهند سرمایه خود را به سمت بازار طلا هدایت کنند.
عکس این اتفاق نیز مشاهده شده است. زمانی که قیمت طلا شیب نزولی دارد و یا بازار برای مدت طولانی راکد است، تریدرها آرام‌آرام به خرید و فروش بیت کوین می‌پردازند تا از این طریق سودآوری داشته باشند. این اتفاق در مورد تمام بازارهای مالی صدق می‌کند اما بازار کریپتو به دلیل نوسان‌های زیاد و البته ایجاد اتفاقات و تجارب جدید، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. همچنین بازار ارزهای دیجیتال یک بستر جوان و مستعد برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.
با وجود حجم بالای خرید و فروش بیت کوین اما حجم بازار طلا با حجم بازار رمزارزها اصلا قابل مقایسه نیست. با وجود شک و تردیدهای مختلف اما حجم بازار رمزارزها حدود پانصد میلیارد دلار تخمین زده می‌شود، در حالی که حجم بازار طلا نزدیک به یازده تریلیون دلار است. در نتیجه وسعت و دارایی موجود در بازار طلا بیش از بیست برابر رمزارزها است.
شباهت‌های بیت کوین و طلا
بیت کوین و طلا دارای نقاط مشترکی نیز هستند. البته این نقاط مشترکی به صورت کلی بیان می‌شود و در جزییات همین نقاط مشترک نیز تفاوت‌هایی وجود دارد. برای مثال محدودیت عرضه را می‌توان یک نقطه مشترک دانست. در مورد تفاوت در نوع محدودیت در ادامه صحبت خواهیم کرد.
هر دو دارایی توسط جوامع مالی و مردم کنترل می‌شوند و دولت‌ها امکان ایجاد تغییر در آن را ندارند. البته تصمیمات حکومت‌ها و اتفاقات تاثیرگذار جهانی می‌تواند نمودار قیمت طلا و بیت کوین را تحت تاثیر قرار دهد اما نمی‌توانند به طور کل هدایت آن را در دست بگیرند.
بیت کوین و طلا را می‌توان به ارزهای فیات تبدیل کرد یا با پول ملی آن را خریداری کرد. برای مثال در ایران قیمت طلا تابعی از نرخ اونس جهانی و قیمت دلار است. همیشه می‌توان قیمت طلا را بر حسب دلار عنوان کرد و نرخ لحظه‌ای برای این کار وجود دارد.
چرا بیت کوین می‌تواند رقیبی برای طلا باشد؟
ساتوشی ناکاموتو خالق بیت کوین که هنوز هم هویت واقعی برای هیچکس مشخص نیست، در سال ۲۰۱۰ در یک گفتگوی اینترنتی از ویژگی «قابل حمل بودن از طریق یک کانال ارتباطی» صحبت کرد. او با تکیه بر این خصوصیت بیت کوین را یک رمزارز آینده‌دار معرفی می‌کند. در آن سال بیت کوین کمتر از یک دهم یک انس طلا ارزش داشت و امروز هر بیت کوین ارزشی حدود ۴۰ انس طلا دارد.
یکی از مهمترین خصوصیات طلا کمیاب بودن آن است. معادن طلا در سرتاسر جهان بهره برداری شده‌اند و ذخایر معدنی طلا در حال اتمام است. جستجوی طلا در برخی کشورها یک شغل محسوب می‌شود و پیدا کردن یک معدن طلای جدید کلید ثروتمند شدن ده‌ها یا صدها نفر می‌تواند باشد. بیت کوین نیز مثل سابق راحت بدست نمی‌آید و استخراج این رمزارز گران‌بها، حالا نیاز به سخت‌افزارهای گران‌قیمت و انرژی برق زیادی دارد. در واقع بیت کوین نیز مثل طلا کمیاب شده است و با افزایش سختی شبکه بیت کوین، تولید هر بلاک جدید نیاز به توان پردازشی بسیار بالایی دارد.
ذخایر طلا در زمین میزان مشخصی ندارد اما تخمین‌های در مورد آن زده شده است اما حجم بیت کوین قابل استخراج مشخص است. از همان حداکثر عرضه بیت کوین ۲۱ میلیون واحد اعلام شد. هر چه به پایان ماینینگ نزدیک می‌شویم سختی شبکه بیشتر می‌شود و پیش‌بینی شده است ظرف ۱۰۰ سال آینده تمام ۲۱ میلیون واحد استخراج شود. هر ۴ سال یک بار رویدادی به نام هاوینگ اتفاق می‌افتد که در آن سختی شبکه افزایش می‌یابد. بدین ترتیب تولید بلاک جدید به زمان بیشتری نیاز دارد و در نتیجه شاهد افزایش قیمت و شلوغی صف خرید و فروش بیت کوین هستیم.
استخراج فرایندی است که در آن کاربران شبکه بیت کوین به اجماع می‌رسند و تامین امنیت و پردازش تراکنش‌ها را انجام می‌دهند. هر چه تعداد ماینرها بیشتر باشد و قدرت سخت‌افزاری آن‌ها افزایش پیدا کند، سخی شبکه نیز بیشتر می‌شود. به وسیله این اهرم توازنی در شبکه ایجاد خواهد شد تا زمان تولدی بلاک جدید عددی مشخص باقی بماند. از آن طرف هرچه سخت‌افزارهای کمتری در ماینینگ شرکت کنند، سختی شبکه کمتر می‌شود تا تولید بلاک جدید در زمان مشخص انجام شود.
در نتیجه در سال‌های آینده شاهد کاهش بیت کوین‌های قابل استخراج خواهیم بود. در طرف مقابل کسی نمی‌داند ذخایر طلای کشف شده در سال‌های آتی چه مقدار خواهد بود. آیا کشف ذخایر جدید باعث عرضه بیشتر خواهد شد یا عدم اکتشاف معادن جدید به رشد قیمت این دارایی کمک می‌کند؟ بنابراین رشد قیمت بیت کوین به خاطر کاهش عرضه امری طبیعی است اما در مورد طلا نمی‌توان با قطعیت چنین حدسی زد.
خرید و فروش بیت کوین نیاز به ثبت نام در صرافی یا استفاده کیف پول‌ها دارد و روند آن از طریق اینترنت خواهد بود. قطعا این نوع معامله با چالش‌هایی مثل کلاهبرداری اینترنی، درگاه جعلی، صرافی‌های نامعتبر و ... همراه است اما نکته مهم اینجاست که بیت کوین تقلبی وجود ندارد و احتمال خرید رمزارزی دیگر به جای بیت کوین بسیار کم است. تنها در صورتی که کاربر بی‌دقتی کند و رمزارزی که نماد دیگری را دارد به جای بیت کوین خریداری کند، اسیر خرید و فروش بیت کوین تقلبی شده است که البته نمی‌توان نام این فرایند را تقلب گذاشت.
در طرف مقابل بسیاری از اوقات شاهد کشف شمش یا قطعات مختلف زینتی طلا به صورت تقلبی هستیم. فلزاتی که تنها روکشی از طلا دارند و برای تشخیص اصل بودن آن‌ها باید با واحدهای صنفی مختلف ارتباط بگیریم. واحدهای صنفی نیز از عوامل انسانی تشکیل شده‌اند و احتمال بروز تقلب وجود دارد. اگر چه به مانند هر کالای دیگری فروشگاه‌ها و مراکز معتبر برای خرید طلا وجود دارد و راهکارهایی هم برای تشخیص خلوص آن در نظر گرفته شده است، اما احتمال تقلب در اصل کالا همچنان وجود دارد.
معیار دیگری که در این بخش باید به آن توجه کرد نوسان‌های دارایی است. طلا نوسان‌های روزانه و هفتگی دارد اما شدت آن اصلا مشابه بیت کوین نیست. یکی از راه‌های کسب درآمد فعالان حوزه کریپتو، خرید و فروش بیت کوین و کسب سود از نوسان‌های قیمت است. نمودار بیت کوین دائما در حال جنب و جوش است و فراز و فرودهای بسیار زیادی را تجربه می‌کند. در طرف دیگر طلا حرکات منطقی و آرامی دارد. از همین رو خرید طلا آرامش خاطر بیشتری را به سرمایه‌گذار خواهد داد.
از علت‌های نوسان BTC می‌توان به تغییر حجم خرید و فروش بیت کوین به صورت روزانه، تاثیر اخبار و حواشی جهانی، عدم شناخت کافی از ماهیت بیت کوین در جوامع مختلف و ... اشاره کرد. در حقیقت بیت کوین عمر بسیار کمتری نسبت به طلا دارد و به همین دلیل هنوز به ثبات کافی نرسیده است. در طرف دیگر طلا یک دارایی بسیار قدیمی محسوب می‌شود و قبل از اختراع پول و اسکناس، از طلا برای مبادله و خرید و فروش استفاده شده است.
بنابراین طلا یک سرمایه مطمئن‌تر نسبت به بیت کوین محسوب می‌شود اما اطمینان بیشتر به معنای سودآوری بهتر نخواهد بود. اتفاقا نوسان‌های بیت کوین زمینه را برای کسب سود فراهم می‌کند و تریدرها از راه خرید و فروش بیت کوین عایدی خوبی کسب کرده‌اند. شاید در سال‌های آتی با گسترش بیت کوین آرامش بیشتری بر نمودار این رمزارز حاکم شود و به مانند طلا رشدی آرام و پیوسته را پی بگیرد.
مزایای بیت کوین نسبت به فلزات گران‌بها
بیت کوین هر روز در حال توسعه و پیشرفت است و تا همین امروز نیز ویژگی‌های زیادی را به تراکنش‌های و اقتصاد جهانی اضافه کرده است. در ادامه برخی از برتری‌های این رمزارز در مقایسه با فلزات گران‌بها را مرور خواهیم کرد.
قابلیت حسابرسی
نودهای بیت کوین امکان صحت‌سنجی و راستی آزمایی دارند. به این معنا که با استفاده از دفتر کل توزیع می‌توان تاریخچه تمام تراکنش‌ها و استفاده‌های قبلی را مشاهده کرد. این قابلیت پیگیری سوابق تراکنش و ردیابی اعمال مجرمانه یا سوءاستفاده را فراهم می‌کند. طلا یا سایر فلزات ارزشمند چنین قابلیتی ندارند.
کارمزد اندک برای تراکنش‌های بین‌المللی
یکی از اهداف بیت کوین و سایر رمزارزها ارائه کارمزدهای پایین و تسهیل نقل و انتقال سرمایه بوده است. همین عامل باعث می‌شود که خرید و فروش بیت کوین برای کسب سود منطقی به نظر برسد. کارمزد کم به کاربر این اجازه را می‌دهد که معاملات زیادی را در روز یا هفته انجام دهد. فلزات گران‌بها معمولا خرید و فروش پردردسری دارند و اگر هم از طریق بورس معامله شوند، کاربر باید کارمزدهای قابل توجهی را بپردازد. از طرفی خرید و فروش این دارایی‌ها نیاز به طی مراحل مختلف دارد و کار آسانی نیست.
همین ویژگی باعث خواهد شد تا در آینده‌ای نه چندان دور بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها برای پرداخت‌های بین‌المللی از بیت کوین استفاده کنند. در حال حاضر نیز برخی از شرکت‌ها درگاه پرداختی رمزارزی ایجاد کرده‌اند تا کاربر بتواند با پرداخت بیت کوین کالای مورد نظرش را خرید کند.
حریم خصوصی
در دنیای بلاک چین همه چیز بر اساس کدها است و حریم خصوصی تا حد بسیار قابل توجهی حفظ می‌شود. کاربران می‌توانند بدون ارائه مدارک خرید و فروش بیت کوین را انجام دهند و در صورتی که شرکتی محصولاتش را در ازای دریافت بیت کوین به فروش رساند، بدون نیاز به ارائه اطلاعات به درگاه بانکی خرید خود را تکمیل کنند. ارائه اطلاعات به سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف یک چالش قدیمی و جهانی است که هر چند وقت یک بار مشکلات بزرگی را ایجاد می‌کند. نشر اطلاعات، نفوذ هکرها، ارائه اطلاعات تقلبی و ... از معایب این فرایند سنتی و پرچالش است.
قابلیت حمل
قطعا می‌توانید یک شمش طلا را در جیب کت خود جا دهید اما بعید است شجاعت آن را داشته باشید که با یک شمش طلا در جیب کت به خیابان یا سفر بروید. از مهمترین چالش‌های مربوط به فلزات گران‌بها محل نگهداری آن‌ها است. خرید و فروش بیت کوین در صرافی و کیف پول انجام می‌شود و این دارایی هیچ ماهیت فیزیکی ندارد. در نتیجه شما با داشتن رمز عبور صرافی یا کلید خصوصی کیف پول همیشه دارایی خود را به همراه دارید و به راحتی با اتصال به اینترنت و یک وسیله الکترونیکی، می‌توانید آن را مدیریت کنید. البته خرید فلزات گران‌بها در بورس نیز ممکن است اما این کار نیز چالش‌های مثل رصد اطلاعات مالی توسط نهادهای قانونی و تاخیر در کسب نقدینگی دارد.
بخش پذیری
شما می‌توانید یک بیت کوین خریداری کنید و بخشی از آن را بفروشید و مجددا قسمتی از بخش فروخته شده را خریداری کنید. بیت کوین به ارقام بسیار کوچکی تقسیم می‌شود و مشکلی با بخش‌پذیری ندارد. شمش طلا یا فلزات ارزشمند به سختی تقسیم می‌شوند و برای این کار باید به مراکز خاصی مراجعه کرد.
کمیابی
سختی است که پیش‌بینی کنیم بیت کوین زودتر کمیاب خواهد شد یا طلا. طبق محاسبات ریاضی و پیش‌بینی‌ها استخراج بیت کوین ۱۰۰-۱۵۰ سال دیگر ادامه خواهد داشت و سپس تمام بلاک‌های ممکن ماین خواهند شد. در مورد طلا هیچ آمار رسمی یا مشخصی وجود ندارد. امکان دارد فردا معدن جدید در جنوب آفریقا کشف شود که معادل کل طلای موجود در جهان، اندوخته در زمین داشته باشد. سایر فلزات نیز از همین قاعده پیروی می‌کنند و تولید بیشتر آن‌ها به کشف منابع جدید بستگی دارد. شاید در دهه‌های آینده بیت کوین به مراتب کمیاب‌تر از طلا باشد و همین مسئله باعث رشد قیمت این دارایی دیجیتال شود. هر چه به پایان استخراج نزدیک‌تر شویم خرید و فروش بیت کوین رونق بیشتری می‌گیرد و همه می‌خواهند سهمی از این پدیده اقتصادی-تکنولوژیک داشته باشند. از طرفی احتمالا این هیجان باعث رشد قیمت بیت کوین شود و ارزش خودش را به طلا نزدیک کند.
در حقیقت علاوه بر پیشرفت‌های فنی و توسعه جهانی، کمیاب شدن بیت کوین نیز باعث رشد قیمت این رمزارز در سال‌های آینده باشد.
جمع‌بندی
بیت کوین متعلق به آینده است و طلا راوی داستان‌های مالی گذشته بشر است. شاید تقابل این دو را بتوان به جنگ سنت و مدرنیته تشبیه کرد. حتی یک بچه ۶ ساله در محروم‌ترین کشورهای جهان ارزشمند بودن طلا را درک می‌کند اما بسیاری از مردم دنیا هنوز پیرامون بیت کوین اطلاعات کافی ندارند. همچنان بیت کوین را شک و تردید‌ها تهدید می‌کنند اما طلا اقتدار سابقش را دارد.
شرکت‌های بزرگ دنیا از بیت کوین به عنوان ارزی برای انجام معاملات جهانی در آینده یاد می‌کنند. شاید به همین دلیل است که تسلا امکان خرید خودرو با بیت کوین را فراهم کرده است. به نظر می‌رسد طی سال‌های آینده بتوان خریدهای روزمره را نیز با بیت کوین یا سایر رمزارزها انجام داد. تا چند سال دیگر با بیت کوین انجام خریدهای بین‌المللی بدون نیاز به پرداخت کارمزدهای سنگین یا استفاده از چند واسطه خواهد بود. در مقابل چالش‌های حمل و نگهداری طلا بیشتر خواهد شد و همچنین با توجه به مسائل فرهنگی و قیمت بالای طلا، از این فلز ارزشمند کمتر برای جواهرات یا زیباسازی استفاده خواهد شد.
همان طور که ۱۰ سال پیش کسی بیت کوین را به عنوان یک دارایی ارزشمند جدی نمی‌گرفت، امروز نیز طرفداران بازار طلا BTC را به عنوان رقیبی برای ارزشمندترین فلز جهان محسوب نمی‌کنند. برای پاسخ به این سوال که این افراد به مانند گذشته مجددا دچار اشتباه شده‌اند یا خیر باید چند سال دیگر صبر کرد.
