حاکمیت در بلاکچین چیست و چرا برای ارزهای دیجیتال این مسئله مهم است؟

 

در این مطلب قصد داریم در مورد موضوع مهم وابسته به شبکه گسترده بلاکچین یعنی حاکمیت با یکدیگر به بحث و گفت و گو بپردازیم، پس از این مطلب قصد داریم تاثیر این موضوع را بر روی دنیای ارزهای دیجیتال مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم پس در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا به صورت مفصل به بررسی هر یک از این موضوعات بپردازیم.
حاکمیت را در حقیقت می‌توان یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین پایه و اساس دنیای بلاکچین به شمار آورد و هم جهت با تغییر و تحولاتی که در دنیای امروزی شاهد آن می‌باشیم این فناوری نیز در حال تغییر می‌باشد. ولی از سویی نیز واژه حاکمیت در مورد حوزه ارزهای دیجیتال کمی با دیگر موضوعات متفاوت خواهد بود. این موضوع که حاکمیت چیست و چه کاربردی دارد و یا این که چه افرادی آن را در پروژه ارزهای دیجیتال مدیریت می‌کنند از مسائل مهمی می‌باشد که در ادامه به بررسی آنان خواهیم پرداخت.

حاکمیت بلاکچین به چه معناست؟

اکثر کمپانی‌ها و یا صنایع حاکم به صورت کلی ماهیتی متمرکز را دارا می‌‌باشند، پس با توجه به این مسئله در واقع یک تیم است که کنترل آن را برعهده خواهد داشت. با تمام این اوصاف، بلاکچین خود دارای ماهیتی غیرمتمرکز است و در سیستم جامع خود دارای بخش‌های متحرک و همچنین ویژگی‌های بخصوص زیادی می‌باشد. همان گونه که اکثر شما عزیزان شاهد این موضوع هستید، به خوبی می‌دانید که سیستم شبکه گسترده بلاکچین روز به روز در حال تکامل و ارتقا می‌باشد که همیشه به دنبال این است تا بتواند نیازهای کاربران خود را به خوبی تامین کند و به آنان مزایای بیشتری را ارائه دهد. به خاطر همین موضوع نیز مکانیسم‌های مربوط به این مسئله که بلاکچین چگونه قادر خواهد بود با گذر زمان و نیازهای جامعه تغییر کند و خود را سازگار سازد را در اصطلاح حاکمیت بلاکچین می‌نامند.
انواع حاکمیت
هم در دنیای پیچیده ارزهای دیجیتال و هم در دنیای واقعی که به آن دنیای فیزیکی نیز گفته می‌شود ما به نوعی همیشه شاهد برخی از حاکمیت‌ها خواهیم بود. به همین سبب نیز می‌توان انواع حاکمیت را به دو دسته اصلی تقسیم بندی کرد که عبارتند از: 1. حاکمیت استاندارد 2. حاکمیت بلاکچین
1.حاکمیت استاندارد
این نوع از حاکمیت را ما بیشتر در سازمان‌ها، شرکت‌ها، نهادهای غیرانتفاعی و سایر گروه‌ها از این قبیل مشاهده خواهیم کرد. این به معنی این است که این نوع از حاکمیت در کلیه گروه‌های انسانی که نوعی فعالیت خلاقانه و یا هدف دار را دنبال می‌کنند از این نوع حاکمیت در سیستم خود بهره خواهند گرفت. حاکمیت استاندارد را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد که عبارتند از: حاکمیت به صورت مستقیم 2. حاکمیت نمایندگی
· حاکمیت مستقیم
حاکمیت مستقیم در واقع همان گونه که از نام ان پیدا است یک نوع عملکرد مستقیم به حاکمیت می‌باشد. در این نوع از روش هر فرد و یا مشارکت‌ کننده به صورت مستقیم قادر خواهد بود که در تصمیماتی که در مورد مدل حاکمیتی گرفته خواهد شد شرکت نماید. افراد در این نوع از روش قادر خواهند بود که در مورد چگونگی انجام شدن و نحوه فعالیت نظر خود را مطرح نمایند. در پایان نیز آن اقداماتی اجرا خواهد شد که آرای بیشتری را به خود اختصاص داده باشد. یکی دیگر از خصوصیات ویژه و مخصوص حاکمیت مستقیم این است که به صورت متمرکز عمل نخواهد کرد و نحوه کار آن به صورت غیر متمرکز خواهد بود و همان گونه که می‌دانید غیرمتمرکز به این معنی است که توسط هیچ نهاد و یا سازمانی کنترل نخواهد شد و همه در شکل گیری نوع حاکمیت نقش خواهند داشت.
شبیه‌ترین الگو به این نوع حاکمیت آتن باستان در 500 سال پیش از میلاد است. آتن در آن برهه زمانی یک نمونه از دموکراسی نیمه مستقیم به شمار می‌رفت. الگو و نمونه مدرن‌تر و جدیدتر این نوع از حاکمیت کانتون‌های گلاروس سوئیس خواهد بود.
·       حاکمیت نمایندگی
حال که تا به اینجای کار با حاکمیت مستقیم آشنا شدید زمان آن رسیده است که مختصر نگاهی نیز به این نوع از حاکمیت بیندازیم. تفاوت این نوع از حاکمیت با حاکمیت مستقیم در این است که در این نوع از حاکمیت افراد ابتدا با رای‌های خود یک نماینده را مشخص خواهند کرد، و سپس این نماینده خواهد بود که به نمایندگی از افرادی که به او رای داده‌‌اند در تصمیم‌گیری‌های لازم را به عمل خواهد آورد. علاوه بر مواردی که گفته شد نماینده یک وظیفه دیگر را نیز بر عهده خواهد داشت و آن هم این است که وظیفه دارد بر قوانین جدید نظارت به عمل آورد و اجرای آنان را نیز بر عهده خواهد داشت.

دلیل اهمیت بالای سیستم حاکمیت

سازگار شدن و به روزرسانی دو ویژگی به خصوص می‌باشد که در زمینه حاکمیت بلاکچین بسیار حائز اهمیت خواهد بود. به عقیده بسیاری از کارشناسان این حوزه توانایی یک بلاکچین برای توسعه یافتن و ارتقا نقش بسیار مهمی را در رقابت با دیگر شبکه‌های برجسته خواهد داشت.

چه کسی مسئول حاکمیت بلاکچین است؟

حاکمیت بلاکچین به صورت کلی چهار جامعه اصلی و پایه را شامل خواهد شد که میزان مشارکت در هر یک از این جوامع در مقایسه با جامعه دیگر متفاوت خواهد بود. این جوامع به شرح زیر می‌باشند:
1. توسعه دهندگان اصلی: این قبیل از افراد در واقع مسئولیت نگهداری و حفاظت از کد اصلی زیربنای بلاکچین را بر عهده خواهند داشت. درست است که این قبیل افراد قادر خواهند بود که کدی را اضافه و یا از سیستم پاک کنند ولی قادر نخواهند بود آن را در کل شبکه بلاکچین به اجرا درآورند.
2. اجرا کنندگان نودها: این قبیل از افراد وظیفه اجرا کردن کدهای ایجاد شده را بر عهده خواهند داشت. از آن نظر که این قبیل از افراد یک نسخه تکامل یافته از دفتر کل بلاکچین را در اختیار دارند و آن را بر روی سیستم به اجرا در آورند، قادر خواهند بود در این مورد تصمیم گیری کنند که آیا ویژگی جدید ایجاد شده را به سیستم خود منتقل کنند یا خیر. گسترش دهندگان و یا همان توسعه دهندگان کد برای اجرای کدهای خود نیاز به موافقت اجرا کننده خواهند داشت در غیر این صورت ویژگی به سیستم اضافه نخواهد شد.
3. دارندگان توکن: این گروه در حقیقت افراد و نهادهایی هستند که توکن بلاکچین را نزد خود نگهداری می‌کنند. بسته به نوع بلاکچین، این قبیل از افراد بسته به سطحی که دارند از حق رای‎‌دهی در مورد ویژگی‌هایی که باید اعمال گردند برخورد دار خواهند بود. همچنین این گروه قادر خواهند بود قیمت توکن را نیز تعیین کنند.
4. تیم بلاکچین: این تیم می‌تواند یک شرکت و یا یک نهاد سازمانی باشد که نقش‌ها متفاوتی را می‌تواند برعهده داشته باشد. نقش اصلی این تیم این است که سرمایه و همچنین توسعه یک پروژه را مدیریت کند. این گروه علاوه بر مواردی که نام برده شد وظیفه بازاریابی را نیز بر عهده خواهد داشت.

استراتژی‌های حاکمیت بلاکچین

تکنولوژی بلاکچین یک فناوری بسیار نو پا است، از این رو به جز موارد خاصی به مانند بیت کوین هیچ برنامه خاصی در مورد آن در دست نمی‌باشد. پس با توجه به این موضوع از یک دیدگاه وسیع‌تر حاکمیت بلاکچین را می‌توان به دو نوع دسته بندی کرد:   1. حاکمیت برون زنجیره‌ای 2. حاکمیت

درون زنجیره‌ای

1. حاکمیت برون زنجیره‌ایاین نوع از حاکمیت بیشتر در میان جوامع یک بلاکچین به مانند توسعه دهندگان و یا استخراج کنندگان و جوامعی از این قبیل تعادل ایجاد خواهد کرد. رمز ارزهای بیت کوین و اتریوم از جمله این نوع از حاکمیت هستند. این نوع از حاکمیت به مانند یک ساختار سنتی حاکمیتی است، ولی با یکدیگر دارای تفاوت‌هایی نیز می‌باشند.
مدل برون زنجیره‌ای را می‌توان تا حدودی متمرکز نامید، حقیقت امر این است که تصمیمات مربوط به این نوع از حاکمیت به واسطه تعداد کمی از مشارکت کنندگان گرفته خواهد شد. در این نوع از حاکمیت اکثر کاربران به علت نداشتن دانش کافی در این تصمیم گیری نقشی نخواهند داشت. این نوع از حاکمیت در واقع به مانند حاکمیت مستقیم است که پیش از این مطلب به آن اشاره کردیم و همچنین این را هم خدمت شما عزیزان بگویم که بسیاری از افراد حضور دارند که حاکمیت مستقیم را تهدیدی برای پایداری بلاکچین می‌دانند.
 با تمام این اوصاف تفاوت این نوع از حاکمیت با نوع سنتی آن در این است که مدل برون زنجیره‌ای با این که متمرکز است ولی آزادی عمل و انعطاف بیشتری را نسبت به همتای سنتی خود دارد. برای درک بهتر این مسئله هاردفورک را در نظر بگیرید. افراد این آزادی عمل را دارند که از میان زنجیره جدید و یا پروتکل کلاسیک یکی را انتخاب کنند. قیمت زنجیره جدا شده از پروتکل بلاکچین اصلی در قیاس با نوع سنتی آن به مراتب کمتر خواهد بود.
در ادامه این مطلب به چند مولفه تاثیرگذار بر روی حاکمیت برون زنجیره‌ای خواهیم پرداخت:
1. اجماع: در مدل برون زنجیره‌ای تصمیمات اکثرا به واسطه مدیران حاضر در جامعه گرفته خواهد شد. در مورد ارز دیجیتالی بیت کوین، ماینرهای بزرگ شبکه به مانند بتمن، توسعه دهندگان اصلی و نهادهای تجاری با یک دیگر به توافق و اجماع خواهند رسید و یک تصمیم را خواهند گرفت.
2. مشوق: مشوق درست است که یک انگیزه خوب برای شرکت‌کنندگان در شبکه بیت کوین به شمار می‌رود، ولی نوع آن در جوامع مختلف با یکدیگر متفاوت خواهد بود. این در حالی است که ماینرها به دنبال دریافت انعام بیشتر هستند و از سویی دیگر کسب و کارها به دنبال منافع خود از این بازار می‌باشند. این انگیزه‌های ایجاد شده که با یک دیگر همخوانی ندارند به احتمال زیاد سبب خواهد شد که یکسری ناهنجاری‌ها به وجود آید و در نهایت منجر به ایجاد یک هاردفورک گردد. به عنوان مثال هاردفورک ناموفق بیت کوین کش که در ابتدا به دلیل مسائلی به مانند مشوق ایجاد گردد.
3. اطلاعات: اطلاعات در شبکه بیت کوین و نیز در سایر شبکه‌های موجود یک مسئله کاملا به خصوص است. شفافیت و نیز مسئله غیرتمرکز بودن و نیاز نداشتن به اعتماد در بیت کوین سبب شده است که نظرات در مورد این شبکه بسیار بهتر گردد، که این میزان از پوئن مثبت هیچگاه در داخل دولت‌ها و یا صنایع بزرگ یافت نخواهد شد. مسئله شفافیت بسیار مفید می‌باشد ولی از سویی نیز منجر به شکل‌گیری مشوق‌های مخالف در میان افراد خواهد شد. البته این را هم بگویم که اطلاعات در شبکه بلاکچین چندان زیاد و قابل توجه نیست ولی باز هم نسبت به مدل‌های سنتی از کیفیت بهتری برخورد دار است.
ساختار حاکم: این مسئله درست است که حاکمیت برون زنجیره‌ای در حد و اندازه‌های شرکت‌های فناوری معمولی و یا سازمان‌های رسانه‌ای نیست ولی همواره در تلاش است که خود را در درجات بالایی از متمرکز بودن به نمایش بگذارد. مسئله‌ای که سبب خواهد شد که این فناوری از سیستم سنتی بهتر باشد این است که توسعه دهندگان در این سیستم قادر خواهند بود که در تصمیم گیری‌ها شرکت کنند. به عنوان نمونه می‌توان به مسئله ارتقای بیت کوین اشاره کرد.

حاکمیت درون زنجیره‌ای

این نوع از حاکمیت به عنوان جدیدترین نوع از حاکمیت در میان انواعی که نام بردیم شناخته شده است و برعکس سایر روش‌های برون زنجیره‌ای به صورت اختصاصی برای بلاکچین ایجاد شده است. این نوع از حاکمیت حالت بسیار دموکراتیک‌تری را نسبت به نوع قبلی دارد اصطلاحات و تعریف‌هایی جذاب، امیدوار کنند و در عین حال دو قطبی کننده‌ای را با خود به عمل خواهد آورد. البته این را هم خدمت شما عزیزان بگویم که حاکمیت درون زنجیره‌ای ویژگی دموکراسی خود را مدیون مکانیسم رای دهی درون ساختاری بلاکچین می‌باشد.

چالش‌های حاکمیت درون زنجیره‌ای

مسئله و مشکل مقیاس پذیری هنوز هم یکی از بزرگترین مسائل حاکمیت درون زنجیره‌ای به شمار می‌رود. هر چه اندازه جامعه ما بزرگ‌تر باشد مدیریت کردن آن به مراتب سخت‌تر خواهد بود. جامعه بزرگ بلاکچین در مورد ارزش حاکمیت درون زنجیره‌ای اتفاق نظر ندارد. به صورت تئوری، هر دگرگونی و یا ارتقایی را می‌توان به واسطه خود بلاکچین طرح ریزی و برنامه ریزی کردو از طریق نهادهای نام برده به آنان رای داد تا در صورت مورد پذیرش قرار گرفتن به صورت اتوماتیک پیاده سازی شوند و به اجرا در آیند.
اما این نوع از عمل کردن سبب خواهد شد که یکسری از مشکلات جدی به وجود بیاید که در ادامه به برخی از آنان اشاره خواهیم کرد:
1. در این نوع از رویکردباید تمامی اعضا به صورت همراه و متحد عمل کنند که این مسئله در مورد جامعه‌های بزرگ که ناهمگن هستند و با یکدیگر اتفاق نظر ندارند صدق نخواهد کرد، دلیل این سخن نیز این است که در جوامعی که از جمعیت بالایی برخوردار هستند رسیدن به یک توافق جمعی بسیار مشکل می‌باشد.
2. شبکه بلاکچین یک شبکه تغییر ناپذیر می‌باشد که به صورت ثابت به کار خود ادامه خواهد داد در نتیجه بعد از تایید شدن تغییرات پیشنهاد شده با رای شرکت‌ کنندگان در رای گیری دیگر هیچکس قادر نخواهد بود که سیستم را به حالت قبل خود بازگرداند.
3. دست یافتن به پایداری طولانی مدت در یک مدل حاکمیت آزمایشی در حقیقت نیازمند زمان و تلاش بسیار زیادی است که وقت بسیاری را می‌طلبد.

 

آینده حاکمیت بلاکچین

 

ایجاد یک نوع تعادل و هم ترازی میان همه افرادی که در شبکه هستند بسیار سخت و دشوار است. همان گونه که در این مطلب نیز دیدی راه‌ها و روش‌های گوناگونی برای طراحی انواع مدل حاکمیت بلاکچین وجود خواهد داشت و پایداری و ثبات آنان تا حد بسیار زیادی به موارد گوناگونی بستگی دارد.
با توجه به این مسئله که در برخی از این وع مدل‌های حاکمیتی توجه بیشتر به سمت نظرات آگاهانه و کارشناسانه می‌باشد، در برخی دیگر از انواع حاکمیت مسئله اصلی افرادی است که در جامعه حضور دارند و تلاش آنان این است که بیشترین نقش در تصمیم گیری را به مشارکت کنندگان اختصاص دهند.
این مسئله کاملا غیر قابل انکار است که مدل‌های حاکمیت ارائه شده در اینده‌ای نه چندان درو تکامل پیدا خواهند کرد. در این بین برخی از پروژه‌ها در تلاش هستند که یک جایگزین مناسب برای برطرف کردن نیازهای بازار باشند. با تمام این اوصاف مسئله‌ای که می‌توان با قاطعیت در مورد آن سخن گفت این است که بلاکچین به نوعی مفهوم کلاسیک حاکمیت را دوباره برای جوامع تعریف کرده است و دیوارهایی را که جهان قدیم بر آنا تکیه کرده است را متزلزل ساخته است.
آینده قطع به یقین مدل‌های حاکمیت امروزی را مورد آزمایش قرار خواهد داد و جهت گیری آن به سمت بهبود و توانمند سازی بیشتر می‌باشد و دلیل این امر نیز این است که این مدل‌ها بتوانند در آینده جوابگوی نیازهای جامعه که دائما در حال تغییر است باشد.
این را هم خدمت شما عزیزان بگویم که حتی در سازمان‌ها و نهادهایی که فعالیت آنان به صورت متمرکز هست نیز فاکتورها و یا معیارهایی به مانند شفافیت، مسئولیت پذیری و مواردی از این قبیل نقش بسیار مهمی را خواهند داشت. کسی چه می‌داند شاید ساختار ترکیبی و خلاقانه حاکمیت بتواند این مشکلات را حل کند ولی هنوز هم باید منتظر ماند و دید آیا این بستر که مشخصه و معرفه آن حرکت به سمت تمرکززدایی است در جهت هدفی که دارد به تکامل و پیشرفت خود ادامه خواهد داد یا خیر. برای فهمیدن این موضوع فقط باید منتظر ماند و دید که در مقابل مشکلات و چالش‌های آینده چه واکنش‌هایی را از خود نشان خواهند داد.